Historie
Sinds mijn jonge jaren heb ik al ‘iets’ met geluid. Als kind had ik op zolder een ruimte met een versterker, speakers en een mengpaneel. Later werd dat de studio van de lokale omroep van de plaats waar ik opgegroeid ben, Breda. Weer later heb ik voor wat lokale bandjes de PA (het geluid) gedaan en sinds een tijdje heb ik een ruimte in mijn huis omgebouwd tot ‘mancave’. In een eerder artikel schreef ik al ook wat met lichtaansturing te doen, DMX en nu dus wat meer over geluid.
De standaard stereo installatie in de huiskamer bestaat vaak uit een geluidsbron (tuner, cd/dvd speler enz), een versterker en twee speakers of soms een surround systeem. Dat is leuk voor in de huiskamer maar het kan ook anders.
Crossover
Tijdens optredens en festivals gaat die setup uiteraard niet werken. Daar wordt voor de lage tonen aparte zware versterkers gebuikt om de speakers die alleen lage tonen weergeven aan te sturen. Die lage tonen speakers worden sub’s genaamd. Tijdens een beetje optreden staan er vaak een heel rijtje opgesteld, vaak uit het zicht, onder het podium bijvoorbeeld. De midden en hoge tonen speakers, de top’s, worden aangestuurd ook met aparte versterkers. Om het signaal wat vanuit de mengtafel komt in hoog en laag te scheiden wordt van een apparaat gebruik gemaakt wat een crossover heet. Er zitten in de speakers dus niet zoals in de speakers in je huiskamer scheidingsfilters die er voor zorgen dat de tweeter alleen hoog weer geeft en je woofer alleen de lage tonen weergeeft. Dat is een wezenlijk verschil, de scheiding van hoog en laag gebeurd dus voordat het signaal naar aparte versterkers gaat. Hierdoor krijgt elke speaker precies dat aangestuurd waar de speaker voor gemaakt is. Op een simpele crossover stel je niet veel meer in dan tot welke frequentie de sub aangestuurd wordt en vanaf welke frequentie de tops.
AMP rack
Doordat er dus aparte versterkers gebruikt worden wordt hierin ook een keuze gemaakt, een wat lichtere versterker (of ‘amp’ in jargon) voor de top’s een een zwaardere voor de sub’s. De amp’s zitten normaltier ingebouwd in een 19″ rack en wordt dan ook het ‘amp rack’ genoemd. Tijdens festivals en dergelijke kunnen heel wat van dat soort amp racks staan die alle speakers aansturen.
Mijn amp rack bestaat uit 2 versterkers van het merk Crown en ik heb de analoge crossover vervangen door een DBX Driverack pro, een digitale crossover met nog wat meer functies. Zoals je ziet, het zijn verschillende type Crown versterkers. De zwaarste (de XLS602) is voor de sub’s en is ‘gebridged’
Van lage tonen kunnen wij niet bepalen waar het vandaan komt en ook stereo hoor je in de lage tonen niet. Het zgn. bridgen van een versterker maakt de vesterker ‘mono’ maar combineert het vermogen van links en rechts samen. Overigens wordt er niet meer gesproken van links of rechts maar kanaal 1 en 2. De door mij gebruikte Crown XLS602 levert op deze manier ruim 800Watt. De bovenste versterker, de Crown XLS402 levert in ‘stereo’ voor de 2 top’s zo’n 2x 400Watt. Dit zijn de zgn. RMS vermogens (continue) en niet het piek vermogen.
Binnenkort wordt dit bericht aangevuld…
About Author
